ენდოსკოპიური რეტროგრადული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია (ERCP)

ზოგადი მიმოხილვა

ERCP (ენდოსკოპიური რეტროგრადული ქოლანგიოპანკრეატოგრაფია) არის კათეტერიზაციის პროცედურა, რომელიც გამოიყენება სანაღვლე გზებისა და პანკრეასის სადინარების ვიზუალიზაციისთვის. გამოკვლევა ხორციელდება კამერით აღჭურვილი წვრილი, მოქნილი მილის საშუალებით. ნაღვლის სადინრების ქსელი მდებარეობს ღვიძლში, ნაღვლის ბუშტსა და პანკრეასში. ნაღველი წარმოიქმნება ღვიძლში, გროვდება ნაღვლის ბუშტში და იგი მონაწილეობს საკვების, განსაკუთრებით ცხიმების მონელებასა და შეწოვაში. პანკრეასი აწარმოებს ფერმენტებს, რომლებიც ასევე მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ საკვების მონელებაში. ERCP ტარდება ამ სისტემაში წარმოქმნილი დაავადებების გამოკვლევის, დიაგნოსტიკის და მკურნალობის მიზნით.

როგორ ტარდება ERCP?

ენდოსკოპი თავსდება პირის ღრუში და გადადის საყლაპავში, კუჭსა და თორმეტგოჯა ნაწლავში. ენდოსკოპის მეშვეობით შეჰყავთ თხელი კანულა და ათავსებენ იმ ადგილას, სადაც ნაღვლის სადინარები იხსნება თორმეტგოჯა ნაწლავში. შემდეგ კონტრასტული ნივთიერება, რომელიც კარგად დიფერენცირდება რენტგენის სხივის საშუალებით, შეჰყავთ ნაღვლის სადინარებში. შედეგად ბილიარული სისტემის მრავალი დაავადება, მათ შორის ნაღვლის ბუშტის კენჭები, სიმსივნეები და სტრიქტურები, ვიზუალურად გამოისახება რენტგენის სურათებზე.

თუ მკურნალობის მიზნით დაგეგმილია ჩარევა სანაღვლე სისტემაზე, მეორე კანულა შეყავთ მავთულის მსგავსი ხელსაწყოს გამოყენებით და სანაღვლე სისტემის პრობლემურ უბანს ჭრიან ელექტრო დენის გამოყენებით. ნაღვლის ბუშტში კენჭის არსებობის შემთხვევაში, ენდოსკოპის სანათურში მდებარე კალათის ან ბალონური კათეტერის საშუალებით ხდება კენჭის მოშორება. თუ სანაღვლე გზებში აღინიშნება სტრიქტურა, შევიწროებულ ადგილს აფართოებენ ბალონის ან სტენტის საშუალებით. პროცედურა ჩვეულებრივ 20-დან 30 წუთამდე გრძელდება. წარმატებული პროცედურის შემდეგ, პაციენტი იმავე ან მეორე დღეს უბრუნდება ყოველდღიურ ცხოვრებას.

რა არის ERCP-ს ჩვენებები?

ERCP-ს ყველაზე ხშირად მიმართავენ ნაღვლის ბუშტის კენჭოვანი დაავადების დროს. პროცედურა ტარდება ნაღვლის შეგუბების დროს, რომელიც გამოწვეულია ნაღვლის საერთო სადინარში კენჭის გაჭედვის შედეგად. ERCP-ის სხვა ჩვენებებია ნაღვლის ბუშტის და პანკრეასის სიმსივნეები, სანაღვლე გზების შევიწროება, ნაღვლის გაჟონვა (განსაკუთრებით ქირურგიული პროცედურების დროს) და პანკრეასის ზოგიერთი დაავადება.

არსებობს თუ არა ERCP-ის ალტერნატიული მეთოდი? ზემოაღნიშნული დაავადებების მკურნალობის ერთ-ერთი ვარიანტია ასევე ქირურგიული მკურნალობა. თუმცა იგი გარკვეულ სირთულეებთან არის დაკავშირებული. გარდა ამისა ERCP-თან შედარებით ღია ოპერაციის შემდეგ გართულებების რისკი გაცილებით მაღალია და პაციენტს საავადმყოფოში დარჩენა უწევს უფრო ხანგრძლივი დროის მანძლზე.

რა არის ERCP-ის გართულებები?

ERCP ზოგადად უსაფრთხო პროცედურაა, მაგრამ ზოგჯერ შეიძლება თან ახლდეს გარკვეული გართულებები. ყველაზე სერიოზული გართულებებია პანკრეასის ანთება (პანკრეატიტი), ქსოვილების ელექტროდენით რეზექციის დროს სისხლდენა ან ნაწლავის პერფორაცია. მიუხედავად იმისა, რომ ამ გართულებების მართვა შესაძლებელია ენდოსკოპიური ჩარევით, იშვიათად შეიძლება საჭირო გახდეს ქირურგიული ჩარევა და სტაციონარული მკურნალობა. ზოგჯერ პროცედურა შეიძლება წარუმატებელი აღმოჩნდეს ანატომიური ან ტექნიკური მიზეზების გამო. გამოცდილი ექიმების მიერ ჩატარებული ERCP არის წარმატებული (> 95%) და უსაფრთხო პროცედურა.

მიუხედავად რისკებისა, ზემოაღნიშნული დაავადებების სამკურნალოდ ERCP არის ყველაზე უსაფრთხო პროცედურა. განსაკუთრებით კენჭოვანი დაავადების დროს წარმოადგენს მკურნალობის ყველაზე სასურველ ვარიანტს.