ქიმიოთერაპია

ქიმიოთერაპია ნიშნავს იმ მედიკამენტების გამოყენებას, რომლებიც შეიცავენ ქიმიურ ნივთიერებებს კიბოს უჯრედების გასანადგურებლად. ქიმიოთერაპიას ასევე უწოდებენ კიბოს საწინააღმდეგო მკურნალობას ან ანტინეოპლასტიკურ მკურნალობასაც. კიბოს სამკურნალოდ, ქიმიოთერაპიული აგენტები შეიძლება გამოყენებული იყოს ცალკეულად ან ერთობლივად, კომბინაციაში. ქიმიოთერაპიული პრეპარატების შეჰყავთ სხეულის დიდ ვენაში, და ასევე ქიმიოთერაპიული აბების მიღება ხდება პირის ღრუს საშუალებით. თუმცა, ქიმიოთერაპიის მიღწევების წყალობით, ადმინისტრირების სხვადასხვა მეთოდი ახლა უკვე კლინიკურ პრაქტიკაშია დანერგილი.

მსხვილი და სწორი ნაწლავის ასევე საკვერცხის კიბოს დროს ქიმიოთერაპიული აგენტი განზავებულია და თბება მუცლის ღრუში ჩაწვეთებამდე; ამ მეთოდს ასევე უწოდებენ "ცხელ ქიმიოთერაპიას" და "ჰიპოთერმულ ინტრაპერიტონეალურ ქიმიოთერაპიას (HIPEC). გარდა ამისა, შესაძლებელია ინტრაპლევრალური (გულმკერდის გალიაში) და ინტრათეკალური (ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში) შეყვანაც.

გამომდინარე იქედან, რომ ძალიან ძლიერი აქტიური ნივთიერებები გამოიყენება ქიმიოთერაპიულ პრეპარატებში და ის ვრცელდება მთელ სხეულზე, სიმსივნურ უჯრედებთან ერთად ჯანსაღი სხეულის უჯრედებიც განიცდიან ზემოქმედებას. ეს არის ქიმიოთერაპიის გვერდითი ეფექტების მიღმა არსებული ძირითადი მექანიზმი. მეორეს მხრივ, ინფექცია, მრავალორგანული დისფუნქცია, გულის უკმარისობა და კვების დარღვევები,ხშირია კიბოს მქონე პაციენტებში. ორივე ეს გვერდითი ეფექტები და თანმხლები დაავადებები მოითხოვს მულტიდისციპლინურ მიდგომას მკურნალობის დროს.

ქიმიოთერაპია გამოიყენება კიბოს სამკურნალოდ, სიმსივნის ზრდის და ზომის შესამცირებლად ან რადიოთერაპია კიბოს უჯრედებისთვის, რომლებიც შეიძლება დარჩეს ოპერაციის შემდეგ, გარდა ამისა, სიმსივნესთან დაკავშირებული გართულებების სამკურნალოდ თუ საბოლოო მკურნალობა არ არის ხელმისაწვდომი.

არც ერთი ქიმიოთერაპიული აგენტი არ გამოყენება ყველა სახის კიბოს სამკურნალოდ. დღესდღეობით თითქმის ასი ქიმიოთერაპიული წამალია დადასტურებული ეფექტურობით სხვადასხვა ტიპის კიბოსთვის. მეორე მხრივ, ერთზე მეტი ქიმიოთერაპიული პრეპარატი შეიძლება გამოყენებულ იქნას კომბინაციაში (თანმიმდევრობით ან ერთდროულად) კიბოს ტიპისა და სტადიის მიხედვით.

ქიმიოთერაპიის პროტოკოლი გულისხმობს ქიმიოთერაპიას, რომელიც დაგეგმილია კიბოს ტიპისა და სტადიის მიხედვით და რომელიც ტარდება გარკვეული ინტერვალებით. ქიმიოთერაპიის პროტოკოლში, ერთი ან მეტი ქიმიოთერაპიული აგენტი ინიშნება კონკრეტული დოზით გარკვეული პერიოდის განმავლობაში (მაგ., 28 დღე) და თითოეული ქიმიოთერაპიული პრეპარატი გაიცემა კონკრეტულ დღეს (მაგ., პირველ დღეს, მეხუთე დღეს). ამ მკურნალობას მოიხსენიებენ, როგორც ციკლს. თქვენი ექიმი დეტალურად მოგაწვდით გამოსაყენებელი წამალ(ებ)ს, დოზებს, მათი შეყვანის კონკრეტულ დღესთან და მკურნალობის მთლიან ხანგრძლივობასთან დაკავშირებულ ინფორმაციას. მიუხედავად იმისა, რომ პაციენტები იღებენ ზოგიერთ ქიმიოთერაპიულ წამალს რუტინულ ყოველდღიურ ცხოვრებაში, სხვები საჭიროებენ საავადმყოფოში მეთვალყურეობის ქვეშ ყოფნას. ვინაიდან ქიმიოთერაპიის დაგეგმვისას მრავალი ფაქტორი უნდა იქნას გათვალისწინებული, თქვენ უდავოდ უნდა დაუსვათ ყველა სახის შეკითხვა თქვენი მკურნალი ექიმის მიერ შემუშავებული ქიმიოთერაპიის შესახებ.

რისკები

ქიმიოთერაპიული პრეპარატები იწვევს გვერდითი ეფექტების ფართო სპექტრს. მიუხედავად იმისა, რომ თითოეულ ქიმიოთერაპიულ პრეპარატს აქვს გვერდითი ეფექტების უნიკალური პროფილი, ამ გვერდითი ეფექტების სიმძიმეზე ასევე მოქმედებს თქვენი ჯანმრთელობის მდგომარეობა და პრეპარატის დოზა.

ქიმიოთერაპიული საშუალებებით გამოწვეული საერთო გვერდითი მოვლენები მოიცავს:

• ცხელებას
• გულისრევას
• ღებინებას
• დიარეას
• შეკრულობას
• მადის ნაკლებობას
• ჰემატოლოგიური პარამეტრების ცვლილებებს (სისხლის თეთრი უჯრედების, სისხლის წითელი უჯრედების და თრომბოციტების რაოდენობა)
• პირის ღრუს ტკივილის
• სისხლდენას
• დაღლილობას
• თმის ცვენას

თქვენი პირადი ექიმი განიხილავს ზემოთ ჩამოთვლილ გვერდით მოვლენებს და სხვა შესაძლო გვერდით ეფექტებს, რომლებიც შეიძლება განიცადოთ, რათა დროულად დაიწყოს შესაბამისი მკურნალობა. გარდა ამისა, სხვა სამედიცინო სპეციალისტებიც შეიძლება ჩაერთონ გვერდითი ეფექტების მართვაში, განცდილი გვერდითი ეფექტებისა და მათი სიმძიმის გათვალისწინებით.

მკურნალობის პროცესი

ვინაიდან ქიმიოთერაპიული პრეპარატები კიბოს უჯრედებთან ერთად ზემოქმედებენ თქვენი სხეულის ჯანსაღ უჯრედებზეც, აუცილებელია შეამოწმოთ თქვენი ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობა, რათა დადგინდეს მზად არის თუ არა თქვენი ორგანიზმი გაუმკლავდეს ქიმიოთერაპიის თერაპიულ და გვერდით ეფექტებს ქიმიოთერაპიის დაწყებამდე. ამიტომ, თქვენი გული, თირკმლები, ფილტვები და ღვიძლი შემოწმდება და სხვა ტესტები, როგორიცაა სისხლისა და შარდის, ვიზუალიზაციის კვლევები და ეკგ, ინიშნება. თუ პრობლემა გამოვლინდა, აუცილებელია ქიმიოთერაპიის დაწყებამდე თანმხლები დაავადების სტაბილიზაცია. ვინაიდან ქიმიოთერაპიული პრეპარატები აზიანებენ სისხლის უჯრედებს, რომლებიც ებრძვიან ინფექციას, ქიმიოთერაპიის დაწყების შემდეგ იზრდება მიდრეკილება ინფექსიის მიმართ

შესაბამისად, დაგჭირდებათ სხვადასხვა ტესტების ჩატარება, რათა გამოიკვლიოთ არის თუ არა თქვენს ორგანიზმში ინფექცია და ასევე გადაგამისამართებთ სტომატოლოგთან შესაძლო ინფექციის დასადგენად. წყვილებს,რომლებიც გეგმავენ ბავშვის გაჩენას დასჭირდებათ ინ ვიტრო განაყოფიერების სპეციალისტის კონსულტაცია. თუ დაავადებასთან დაკავშირებული მაჩვენებლები საშუალებას იძლევა, სპერმატოზოიდი ან კვერცხუჯრედი იყინება და ინახება შემდგომი გამოყენებისთვის. ის ფაქტი, რომ ქიმიოთერაპიული პრეპარატები იწვევს გარკვეულ გვერდით მოვლენებს, გარდაუვალია, იმისდა მიუხედავად, ქიმიოთერაპიული აბი მიიღება თუ მკურნალობის სხვა მეთოდი. ამ გვერდითი ეფექტების გამო, აუცილებელია გახდება ცხოვრების რითმის ცვლილება.

ქიმიოთერაპიით გამოწვეული ინფექციისადმი დაუცველობა საფრთხეს გიქმნით როგორც თქვენ, ასევე თქვენი ოჯახის წევრებს. შეიძლება გახშირდეს ძილის სურვილი და დაღლილობა. ჰკითხეთ თქვენს მკურნალ ექიმს, რა უნდა გააკეთოთ ქიმიოთერაპიის დროს. მკურნალობის განმავლობაში რეგულარულად უნდა ეწვიოთ თქვენს ონკოლოგს.

ამ ვიზიტების შედეგად შეფასდება თქვენი ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობა. გარდა ამისა, ქიმიოთერაპიული პრეპარატების დოზა შეიძლება შეიცვალოს მკურნალობის პერიოდში. იმ შემთხვევაში თუ სხვა სიმპტომები იჩენენ თავს, დაუყოვნებლივ მიმართეთ თქვენ მკურნალ ექმის.